در افرادی که مشکلات نامنظمی دندانی و فکی دارند و ارتودنسی دندان نیز به تنهایی قادر به درمان این نامنظمی نیست، باید جراحی فک در نظر گرفته شود. جراحی فک یا جراحی ارتوگناتیک، نوعی عمل نسبتا تهاجمی است که در آن نامنظمی، ناهماهنگی و انحرافات فکی با اصلاح استخوان های فک برطرف می شود. در این مقاله به طور کامل با عمل جراحی فک آشنا خواهید شد
اصلا چرا عمل فک انجام می دهیم؟
عمل جراحی فک برای افرادی انجام می شود که با مشکل جلو یا عقب بودن یکی از فک ها مواجه هستند و به دنبال آن نه تنها زیبایی شان به خطر افتاده که عملکرد جویدن یا گفتارشان هم تحت تاثیر قرار گرفته. همچنین ممکن است مشکلات تنفسی را نیز تجربه کنند.
ما این عمل را برای افراد دارای مشکلات و ناهنجاری های فکی انجام می دهیم تا بتوانند به ظاهر بهتری دست پیدا کنند و با وجود هماهنگ شدن فک ها زندگی بهتری را تجربه کنند.
افرادی که ناهنجاری فکی دارند چه مشکلاتی را تجربه می کنند؟
معمولا افرادی که نیاز به عمل فک دارند بیشتر مشکلات زیر را تجربه می کنند:
- جویدن غذا برایشان سخت است
- ممکن است در گفتار و تکل با مشکل روبرو باشند
- در بلع غذا کار آسانی ندارند
- دندان هایشان به دلیل عدم هماهنگی فکی دچار سایش شده
- دندان قروچه را به کررات تجربه می کنند
- از لحاظ ظاهری متفاوت هستند و ممکن است اعتماد به نفس کمی داشته باشند
- لب هایشان به درستی روی هم قرار نیمگیرد
- اختلال مفصل گیجگاهی فکی دارند
- مشکلات تنفسی مانند آپنه خواب دارند
جراحی فک چطور انجام داده می شود؟
این عمل زیر بیهوشی عمومی، توسط جراح دهان، فک و صورت و به مدت 2 تا 4 ساعت انجام خواهد شد. و به دلیل اینکه، برش ها داخل دهان زده می شود هیچگونه جای زخم یا اسکاری روی صورت شما دیده نمی شود. عمل ممکن است روی فک بالا، پایین یا هر دو فک صورت بگیرد.
فک بالا
انجام عمل جراحی بر روی فک بالا زمانی است که این فک مشکل کوچک یا عقب ماندگی دارد. در برخی افراد به دلیل کمبود رشد یا رشد ناکافی استخوان فک بالا، این عمل باید انجام داده شود. طی این عمل با ایجاد برشی به موازات دندان های آسیاب از هر دو طرف، به استخوان سازی و افزایش طول یا اندازه فک کمک می شود.
فک پایین
زمانی که فک پایین دچار مشکل رشد است و با وجود سپری شدن دوره رشد کوچک مانده باشد برای افزایش اندازه اش عملی روی آن انجام داده می شود که مشابه عمل بالا است و تقریبا با همان تکنیک انجام داده می شود.
چانه
به عمل چانه اصطلاحاً جنیوپلاستی (genioplasty) هم گفته می شود که مشابه عمل فک پایین است. افرادی که چانه کوچکی دارند می توانند این عمل را انجام دهند تا فکشان به وضعیت نرمال برسد. در این عمل می توان مستقیما شکافی در بخش جلویی چانه ایجاد کرده و فک را واردار به استخوان سازی کرد. برای آشنایی بیشتر با این عمل به صفحه جراحی چانه بروید.
خطرات و عوارض عمل کدامند؟
مطابق یک قاعده کلی، تمامی عمل های جراحی یک سری عوارض احتمالی دارند. اما لزوماً قرار نیست که حتما هر کسی تحت جراحی قرار گرفت به انواع و اقسام عوارض دچارشود. عوارض احتمالی هستند و ممکن است رخ دهند یا نه.
عمل جراحی فک هم اینچنین است. یعنی یک سری عوارض احتمالی برای این عمل ذکر شده اما نهایتا یکی دو مورد از آن ها تجربه می شود. که البته اگر جراح خوبی انتخاب کرده باشید و به تمام دستورالعمل ها عمل کنید همان ها را نیز تجربه نخواهید کرد.
برخی از عوارض احتمالی جراحی فک عبارتند از:
- خونریزی طی عمل (مخصوصاً اگر پیش از عمل سیگار کشیده باشید یا الکل مصرف کرده باشید)
- عفونت (که البته با تجویز آنتی بیوتیک خطر عفونت رفع می شود)
- بروز آسیب عصبی در ناحیه فک (اگر جراح باتجربه و خوبی انتخاب نکرده باشید)
- احتمال شکستگی فک
- برگشت فک به حالت اولیه
- درد مفصل فک
- نیاز به جراحی های بعدی
- نیاز به انجام عصب کشی یا درمان ریشه دندان در برخی موارد
ملاحضات پس از عمل فک چه هستند؟
جراح فک و صورت معمولا پس از عمل دستورالعمل های لازم برای دوره بهبودی را به همراه بیمار توضیح می دهد. همچنین زمانی که بیمار هوشیاری خود را کاملا به دست آورده و آماده ترخیص شد مجددا نکاتی که میبایست رعایت شود را یادآور خواهد شد. موارد زیر تنها تعدادی از این دستورالعمل ها هستند:
- باید و نبایدهای رژیم غذایی پس از جراحی
- نکات لازم جهت حفظ بهداشت دهان و محل زخم
- اجتناب از استعمال دخانیات و نوشیدن الکل
- پرهیز از فعالیت شدید
- لیست داروهای مصرفی برای دوره نقاهت
- تایم بازگشت به کار و زندگی معمولی که معمولا بعد از 1 تا 3 هفته خواهد بود.
از نتایج جراحی فک چه انتظاری باید داشته باشیم؟
انجام جراحی فک مزایای بسیار زیادی برای افراد دارای ناهنجاری فکی دارد. موارد زیر برخی از نتایج عمل فک هستند که به نظر می رسد زندگی دوباره ای به واسطه این مزایا به بیمار داده می شود:
- ظاهر فک و صورت فرد بهتر شده و زیبایی به طرز چشمگیری بیشتر می شود
- عملکرد فک بهتر شده و دندان ها در موقعیت بهتری قرار می گیرند
- جویدن و قدرت تکلم بهبود میابد
- به واسطه تنظیم فک ها مشکلات آپنه خواب از بین می رود و تنفس هم بهتر می شود
- در مجموع اعتماد به نفس افراد هم از این رو به آن رو می شود.
مدت زمان نقاهت بیمار پس از جراحی چقدر است؟
بیمار پس از عمل فک معمولا تا 6 هفته بهبود مطلوبی به دست خواهد آورد اما اگر بخواهیم درباره بهبودی کامل صحبت کنیم بهتر است تا 12 هفته پس از عمل صبر کنیم.
عوارض پس از عمل جراحی فک چه چیزهایی هستند؟
پس از جراحی فک در برخی موارد ممکن است با موارد زیر مواجه شوید:
- درد صورت، فک
- تورم
- دشواری در غذا خوردن
- طولانی بودن نسبی دوره نقاهت در صورت عمل نکردن به توصیه های جراح
سن مناسب انجام عمل فک چه سنی است؟
جراحی فک بعد از توقف کامل استخوان های فک انجام می گیرد. که معمولا در خانم ها سن 14 تا 16 سالگی بهترین سن و در آقایان نیز 17 تا 21 سالگی سن ایده آلی است. هرچند که در سنین بالاتر می توان این عمل را انجام داد.